HAARLEMSE KOPSTUKKEN
In deze wekelijkse reeks telkens een persoon die iets bijzonders voor Haarlem betekent of heeft betekend.
BuijzePers publiceert de illustraties in de Haarlemmer.

01. (7 januari 2016)
Frederik Willem van Eeden (Haarlem 1860 – Bussum 1932): psychiater en schrijver. 
Bij het grote publiek bekend van zijn romans De kleine Johannes en Van de koele meren des doods.
Van zijn hand is ook het stuk De Heks Van Haarlem, speciaal geschreven voor de feestelijke opening van de stadsschouwburg
aan het Wilsonsplein 30 september 1918.
De ondertitel van het stuk luidt Treurspel Der Onzeekerheid en speelt zich af in 1638. 
Personages in het stuk zijn o.a. Frans Hals en Hille Babbe.
't Geldeloze Pad heet tegenwoordig, als eerbetoon aan de schrijver, Van Eedenstraat

02. (14 januari 2016)
MISHAËL LOPES CARDOZO (1 september 1972)
In 2001 richtte Mishaël de Academie voor Middeleeuwse Europese Krijgskunsten op, gevestigd aan 
de Gedempte Oude Gracht. Hij geeft hier les in de historische scherm- en vechtkunst.
Daarnaast werkt Mishaël als stuntman, gevechtschoreograaf en acteur voor films en 
televisieseries (o.a. als acteur in de Game of Thrones).
Als gevechtskunstenaar won hij drie maal de internationale kampioenschappen voor 
historisch duelleren in Italië.

 

Overhandiging portret aan Mishaël 21 januari 2016. Foto door Madelon Coolen.


03. (21 januari 2016)

IGONE DE JONGH, ballerina (Haarlem, 9 september 1979)

Igone werd opgeleid aan de Nationale Balletacademie te Amsterdam en The Royal Ballet School in Londen. 

Al tijdens haar opleiding won ze de Arnold Haskell Award.

Op haar 16de werd ze aangenomen als aspirant ballerina bij Het Nationaal Ballet en op haar 24ste was 

Igone hier eerste solist. Wat uitzonderlijk jong is.

 


04. (28 januari 2016)

GODFRIED BOMANS (2 maart 1913-22 december 1971)

 

Bomans was schrijver, columnist en mediapersoonlijkheid

In augustus 1913 kwam het gezin Bomans in Haarlem wonen.

Bomans heeft meer dan 60 boeken en overige uitgaven op zijn naam staan.

Zijn werk is doorspeend met humor en ironie.

Landelijke bekendheid kreeg hij door optredens in radio- en televisieprogramma's, zoals Kopstukken (tevens een titel van een Bomansboek uit 1947).

 

In 1950 was Bomans één van de oprichters van Haarlemse Sociëteit Teisterbant

In Thijsse's Hof staat het standbeeld Erik op de vlinder (Mari Andriessen), geïnspireerd op het boek Erik of het Klein Insectenboek.


05. (04 februari 2016)

Maurits Cornelis Escher (17 juni 1898 – 27 maart 1972)

 

Escher is bij het grote publiek het meest bekend om zijn

wiskundige houtgravures en lithografieën.

Zijn afbeeldingen tonen veelal onmogelijke bouwwerken en oneindige in elkaar passende figuren.

Van 1919 tot 1923 studeerde Escher aan de School voor Bouwkunde en Sierende Kunsten in Haarlem.

In Haarlem is een Escherzuil te vinden in het kantoor van de Provincie Noord-Holland aan het Houtplein.


06. (11 februari 2016)

Dirck Volkertsz. Coornhert (1522-1590) 
Kunstenaar, geleerde, theoloog, musicus en publicist.
Geboren in Amsterdam, woonde lange tijd in de Jansstraat te Haarlem.
In zijn functie als secretaris van het het college van burgemeesters van Haarlem
leerde hij Prins Willem van Oranje kennen.
Diverse bronnen beweren dat Coornhert de auteur is van het Wilhelmus.
Coornhert was één van de eerste humanisten en een voorvechter van het zuiver Nederlands. 

 

In 1948 werd in Haarlem het Coornhert Lyceum opgericht.

07. (18 februari 2016)

 

JAN BOSSE (29 september 1915- 28 januari 2005).

 

Jan en zijn broer Jaap waren kolenboer in Haarlem en maakten vele jaren deel uit van het Haarlemse straatbeeld.

Hun moeder kocht twee huizen aan de Nieuwe Gracht en daar zijn Jan en Jaap met hun gezin gaan wonen.

Na hun HBS-B opleiding aan het Triniteitslyceum overleed hun vader. Jan en Jaap moesten hun vader opvolgen.

Zij hebben daar nooit spijt van gehad.

Na de sluiting van de mijnen in de jaren zeventig van de vorige eeuw bleven zij over als enige kolenboeren in Haarlem.

Jan en Jaap waren ruim zeventig jaar oud toen zij na een zeer werkzaam leven in 1986 stopten met dit familiebedrijf.

Het beroep kolenboer behoort sinds die tijd tot het verleden.

 


08. (25 februari 2016)

 

Johanna Elisabeth Swaving 1754-1826

Deze burgemeestersdochter uit Weesp trouwde met Johannes Enschedé II.
Na zijn overlijden in 1799 kwam zijn drukkersbedrijf en daarmee de Haerlemse Courant in 
handen van Johanna.
Johanna Swaving was een belangrijk figuur in het culturele en politieke leven van Haarlem. 
Met vijf andere dames vormde zij een invloedrijk gezelschap.
Johanna wist voor Enschedé in 1814 het contract binnen te halen voor het drukken van de eerste 
Nederlandse bankbiljetten.

09. (3 maart 2016)
Kick van der Weele
 
Kick stond veertig jaar achter de toonbank op de horlogeafdeling bij de V&D aan de Grote Houtstraat in Haarlem. 
Veel Haarlemmers kennen hem dan ook als de horlogeman
Na het plotselinge sluiten van V&D stond Kick op straat maar niet voor lange duur.
Dankzij massale aandacht op de sociale media had Kick binnen een week een nieuwe baan bij
Goudsmid Juwelier Marijke Mul in de Gierstraat.
Overhandiging portret 19/03/2016
Overhandiging portret 19/03/2016

10. (10 maart 2016)
Cilia van Dijk-Lieshout
Cilia (22 november 1941) is filmproducente. 
In  1986 ontving zij een Oscar voor beste korte animatiefilm als producente van 
de zeven en een halve minuut durende film Anna & Bella van Børge Ring.
In 1963 trouwde Cilia met kunstschilder, regisseur en animator Gerrit van Dijk (1938-2012).

11. (17 maart 2016)
Isabella van Leeuwarden (1696-1773)
Dochter van Veloursweverij-eigenaar Jacobus van Leeuwarden.
De doopsgezinde Isabella stapte in 1737 over
naar de remontstrantse kerk.
Ze werd na het overlijden van haar vader en broers 
eigenaar van de weverij en trouwde in 1752 met zijdewever/dichter Pieter Merkman.
Ze stelde een deel van haar nalatenschap beschikbaar voor de stichting 
van een hofje voor zes arme weduwen of ongehuwde vrouwen uit de Haarlemse remonstrantse gemeente: 
het remonsrantse hofje aan de Ursulastraat 16.

12. (24 maart 2016)
WIM JONKER (1920-1993).
Beeldhouwer Wim Jonker studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten te Amsterdam.
Het beeldje van Godfried Bomans in de Wijngaardtuin is van zijn hand.
In 1957 richtte hij boetseergroep De Orchidee in Haarlem op.
Jonker was eigenaar van een binnenterrein in het Rozenprieel. 
Jaren na zijn overlijden werd het terrein een openbare ruimte en ingericht
als de Tuin Van Jonker.

13. (07 april 2016)
FALCO BLOEMENDAL (1975)
Falco is o.a. Hostelmanager Stayokay Haarlem en voorzitter KHN regio Noord-Holland.
Hij is tevens imker en maakt deel uit van Imkerij Haarlem. Momenteel wordt er gewerkt
aan een bijentuin in de Waarderpolder/Schoteroog.
Falco was met zijn bedrijf Hostel Stayokay de winnaar van De Groene Mug Bokaal in 2015.
Dit jaar organiseert hij samen met een groep enthousiaste Haarlemmers De Grootste Band 
Van Nederland op de Grote Markt.

14. (14 april 2016)
JAN VAN SCOREL (1 augustus 1495 - 6 december 1562)
Schilder,tekenaar Jan van Scorel verbleef vanaf 1527 in Haarlem.
Hij leidde hier o.a. Maarten van Heemskerck op. 
Voor het Haarlemse Jeruzalembroederschap, waar hij deel van uitmaakte,
vervaardigde hij een portretserie. 
Dit werk wordt gezien als één van de eerste groepsportretten in de Nederlandse schilderkunst.
Zijn beroemdste werk, Maria Magdalena, is waarschijnlijk deels geschilderd in Haarlem.

15. (19 april 2016)
Thé Tjong-Khing (4 augustus 1933) illustrator.
Thé volgde een opleiding aan de Seni Rupa-kunstacademie te Bandung en kwam 1956 naar Nederland.
Hij werkte bij de Toonder Studio's maar werd uiteindelijk zelfstandig illustrator.
Thé won drie keer het Gouden Penseel, éénmaal het Zilveren Penseel en de Woutertje Pieterse Prijs.
In 2005 ontving hij een lintje en werd hierdoor Officier in de Orde van Oranje-Naussau.

16. (28 april 2016)
Nicolaas Beets (1814 – 1903)
Beets was auteur, dichter, predikant en hoogleraar.
Onder zijn pseudoniem Hildebrand schreef 
hij in 1839 zijn beroemdste boek: de Camera Obscura.
Eén van de bekendste verhalen uit dit boek is is Een onaangenaam mensch in de Haarlemmerhout.
In 1962 werd het Hildebrandmonument van beeldhouwer Jan Bronner onthuld in de Haarlemmerhout.

17. (5 mei 2016)
Torrentius (1588-1644) 
Een meester in het schilderen van stillevens, maar ook 
van ‘pikante en prikkelende’ voorstellingen. Conservatieve predikanten en 
het Haarlemse stadsbestuur deden hem een proces aan, waarbij hij gruwelijk werd gemarteld. 
Hij werd tot 20 jaar gevangenisstraf veroordeeld. Uiteindelijk kreeg hij gratie 
op aandringen van de Engelse koning Karel I die een liefhebber van 
zijn schilderkunst was. Deze haalde Torrentius vervolgens als hofschilder naar Engeland. 

18. (12 mei 2016)
Leendert en Truus Rietveld.
Vijftig jaar lang bestierden zij; ‘De Rijwieltrust’ dé fietsonderdelenspecialist van Kennemerland. Met altijd veel plezier, passie en geduld hielpen zij hun klanten aan één van de tienduizend onderdelen die hun zaak in voorraad had. De winkel bouwde een enorme faam op vanwege de grote service die ze verleenden. Zo kregen klanten altijd goede uitleg en bijvoorbeeld speciaal gereedschap mee naar huis om hun fietsklus goed af te kunnen maken. Beroemd is het dropje voor onderweg, dat je als klant altijd kon pakken uit de snoeptrommel. Leendert (74) en Truus (70) waren de vierde eigenaren van de in 1918 opgerichte zaak aan de Zijlstraat 64. Zaterdag 14 mei draaien ze de deur voorgoed op slot. En gaan zij genieten van hun vrije tijd. 

19. (19 mei 2016)
Alain Timmers (Haarlem, 1956)
Timmers zet Haarlem al jaren tijdens de wintermaanden
prachtig in het licht. Iedere Haarlemmer kent zijn verlichte Bavocountouren in de binnenstad.
Tijdens de Serious Requestactie van 2014 bedacht en plaatste Timmers een grote verlichte gitaar
op het Loutje standbeeld op de Grote Markt. Dit leverde landelijke aandacht op.
Veel Haarlemse gebouwen zijn door Timmers verlicht.
Hij is de bedenker en één van de uitvoerders van de Grootste Band Van Nederland waarbij op 29 mei 
meer dan 200 muzikanten op de Grote Markt het lied ROCKIN IN THE FREE WORLD zullen spelen.

20. (26 mei 2016)
L.H. Wiener (1945)
Wiener is Nederlands prozaschrijver. 
Hij was tevens jarenlang leraar Engels aan het Stedelijk Gymnasium te Haarlem.
Zijn roman Nestor werd in 2003 bekroond met de F.Bordewijk-prijs.
De verering van Quirina T. werd in 2007 genomineerd voor de Libris literatuurprijs.
In 2015 werd Wiener benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

21. (2 juni 2016)
Harry Mulisch (1927-2010)
Mulisch wordt tot De Grote Drie van de naoorlogse Nederlandse literatuur gerekend. 
De andere twee zijn Willem Frederik Hermans en Gerard Reve.
Mulisch won een groot aantal literaire prijzen, o.a. de Prijs der Nederlandse Letteren en de P.C. Hooft-prijs.
Sinds 2013 staat er op de Grote Markt een bronzen beeld van Mulisch vervaardigd door Jikke van Loon.

22. (9 juni 2016)
Maurits Herman Binger (3 april 1868 –  9 april 1923)
Producent en regisseur van voornamelijk films. 
Hij was een van de pioniers in het produceren van Nederlandse lange 
speelfilms in het begin van de 20e eeuw.
In 1912 richtte hij Filmfabriek Hollandia op in Haarlem. 
In 1913 maakte hij De Levende Ladder, waarschijnlijk de 
eerste Nederlandse lange speelfilm.

23. (16 juni 2016)
Dane Clarke (Oranjestad, Aruba 7 mei 1947)
Charismatische frontman van Soulful Blues Quality en vanaf 1990 Dane and the Dukes of Soul.
In die jaren de bekendste en swingendste soulformaties in Haarlem.
Op Haarlemse festivals zorgde the Dukes steevast voor een enorm aantal toeschouwer/fans.
In 2008 scoorde Dane met zijn zoon Alain een hit met het lied Father and Son.

24. (28 juni 2016)

Teke Bijlsma ( Haarlem, 1936)

Bijlsma is bekend als (kerk) organist, pianist, componist, arrangeur en  koordirigent in Haarlem. Daarnaast is hij 40 jaar lang verbonden geweest als organist en muziekadviseur bij de Haarlemse begraafplaatsen en Westerveld.  Door vele optredens op radio en tv, zowel met zijn koren als (kerk)organist is en was hij een van de boegbeelden van Haarlem als cultuurstad.  Hij werd in april 2015 voor zijn werk onderscheiden met de  ere-penning van verdienste van de Gemeente Haarlem.

25. (7 juli 2016)
Johannes Bernardus van Loghem (19 oktober 1881 - 28 februari 1940). 
Architect en daarin één van de vertegenwoordigers van de Nieuwe Haagse School.
Hij was een socialist wat tot uiting kwam in zijn ontwerpen.
Zijn bekendste projecten in Haarlem zijn o.a.: Tuinwijk, stadswoonhuis 't Fort,
de Rosehaghebuurt (tussen de Zijlweg en de Brouwersvaart) en het in 1994
gesloopte Sportfondsenbad aan het Frederikspark.

26. (14 juli 2016)
HANS GOES (13 juni 1966)
Maakt al jaren deel uit van theatergroep Eglentier.
Organiseert daarmee jaarlijks de steevast uitverkochte 
I Love (Pink, TopPop, Christmas enz.) evenementen.
Goes zingt in talloze Haarlemse bandjes en had in 2004 een
landelijke hit met Simon de Vakkenvuller.
Hij was één van de stuwende krachten achter De Grootste Band Van Nederland.
Goes organiseert 4 september het COC-voorronde songfestival: 
Iedereen 12 Punten in openluchttheater Caprera.

27. (25 augustus 2016)
Martijn Pieter Bevelander 31-01-1980
Internetondernemer. Martijn werkt samen met verschillende ondernemende 
professionals om de wereld te veranderen.
Is eigenaar van club Ruis en inmiddels vijf jaar de drijvende kracht
achter Haarlem Jazz & More.

28. (1 september 2016)
André Olgers (1953-2005)
Begenadigd vormgever in de beste pop-art traditie. Daarnaast ook animatiefilmer, muzikant en tekstschrijver.
Balanceerde zijn leven lang tussen droom en werkelijkheid, tussen weemoed en platte commercie.
Olgers' logo's en leaders voor Avro's Toppop en de Tros zijn wellicht zijn bekendste wapenfeiten.
In 2005 stierf André Olgers in alle eenzaamheid op een tropisch eiland.
Ter nagedachtenis aan Olgers werd een site opgericht: www.andreolgers.nl

29. (8 september 2016)

 

IRIS HANNEMA (1985)
Haarlems reisjournalist. Ze bezocht circa 95 landen.
Maakte furore met haar reisboek: 
Miss yellow hair, hello-Avonturen van een ontembare 
wereldreizigster.
"ik voel me nog altijd een echte Haarlemse. Als ik Haarlem
binnenrijd en zie het zonlicht over het Spaarne vallen, dan
denk ik: dit is mijn stad."